Hoe anders is het vandaag? Kerst en de weken vooraf zijn verworden tot een woelige periode van commerciële opwinding en jengelende kerstschlagers waarin Bachs muziek een baken van rust biedt en een mogelijkheid om even aan de kersthectiek te ontsnappen.
Weihnachtsoratorium BWV 248
Het “Weihnachtsoratorium BWV 248” is samengesteld uit de 6 cantaten die in 1734 nodig waren om de kerkelijke feesten tussen Kerstmis en Driekoningen op te luisteren. Het bestaat voor een groot deel uit bewerkingen van bestaande wereldlijke cantates. Dat is begrijpelijk: deze wereldlijke cantates waren gelegenheidswerken die slechts eenmalig en vaak ook in zeer beperkte kring waren uitgevoerd. De 18e eeuwse Lutheraan zag er ook helemaal geen been om met de muziek die eerder een wereldlijk vorst huldigde, nu de “Herrscher des Himmels” te verwelkomen.
Een uitvoering van het Weihnachtsoratorium door Bachplus is stilaan traditie geworden. Dit jaar brengen we de eerste, vijfde en zesde cantate
Jauchzet, frolocket, auf, preiset die Tage, BWV 248, 1
Deze cantate voor de eerste kerstdag vertelt het verhaal van de geboorte, ontdaan van alle overbodigheden. Het feestelijke openingskoor is een parodie van de cantate “Tönet ihr Pauken, erschallet Trompete”. Die tekst verklaart meteen waarom Bach deze cantate – zeer ongewoon! – begint met een korte solo voor pauken en een briljant trompettenkoor. Pauken en trompetten waren dé symbolen van koninklijke macht, hier verwelkomen ze de pasgeboren koning van de hemel. Een van de hoogtepunten is de lieflijke aria “Bereite dich, Zion” die oproept zich klaar te maken voor de komst van de Heiland. Het koraal “Wie soll ich dich empfangen” linkt de blijde geboorte meteen aan het tragische einddoel van d menswording, de kruisdood; de melodie is immers deze van het beroemde koraal “O Haupt voll Blut und Wunden” uit de Matthäuspassion.
In het slotkoraal echoën de trompetten en pauken van het openingskoor. Hiermee rondt Bach zijn eerste cantate nadrukkelijk af. Anders dan nu werden de 6 cantates van het “Weihnachstoratorium” in Bachs tijd op verschillende dagen uitgevoerd, voor de burgers van Leipzig leek het alsof er een waar “Weihnachtsfestival” aan de gang was.
Ehre sei dir, Gott, gesungen, BWV 248,5
De voorlaatste cantate focust op Herodes’ angst voor de komst van de nieuwe koning die zijn macht bedreigt. Het openingskoor “Ehre sei dir, Gott, gesungen” is nieuw gecomponeerd en een eerbetoon aan de pasgeborene. Zijn snelle aanstekelijke ritmes en niet-aflatende voortstuwing kan misschien nog het best met de moderne term “swing” getypeerd worden.
Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben, BWV 248, 6
In de laatste cantate verhaalt Bach hoe Herodes de wijzen opdraagt de pasgeboren nieuwe koning op te zoeken, zodat hij hem eer kon betuigen. De wijzen worden in een droom gewaarschuwd niet naar Herodes terug te keren. In een briljant, haast militair openingskoor klinkt meteen de waarschuwing zich niet, zoals Herodes, tegen de macht van de pasgeboren Jezus te verzetten. Het slotkoor is al even triomferend en bezingt, de triomf over de dood in een versierd koraal waarin trompetten opnieuw de hoofdrol spelen. Tussenin bezinnen de aria’s “Nur einen Wink von seinen Handen” en “Nun mögt ihr stolzen Feinde schrecken” zich over het kerstmysterie en de onoverwinnelijke macht van het pasgeboren kind.
Koen Uvin
[/av_textblock]
[/av_one_half]
[av_one_half min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’]
[av_image src=’http://www.klassiekinrhoon.nl/wp-content/uploads/2015/10/backplus.jpg’ attachment=’50’ attachment_size=’full’ align=’center’ animation=’no-animation’ styling=” hover=” link=” target=” caption=” font_size=” appearance=” overlay_opacity=’0.4′ overlay_color=’#000000′ overlay_text_color=’#ffffff’][/av_image]
[av_button label=’de Website van Bachplus’ link=’manually,http://bachplus.be/’ link_target=” size=’medium’ position=’center’ icon_select=’no’ icon=’ue800′ font=’entypo-fontello’ color=’theme-color’ custom_bg=’#444444′ custom_font=’#ffffff’]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Bachplus
BachPlus is een project dat in 2010 opgericht werd door sopraan Elisabeth Hermans en klavierspeler en dirigent Bart Naessens. Het ensemble heeft als hoofdactiviteit een maandelijks cantateconcert in de barokke Jezuïetenkerk van Aalst (BE) en de indrukwekkende historische St. Baafskerk in Aardenburg (NL). Daar staat steeds het oeuvre van de grootmeester in de laatbarok Johann Sebastian Bach centraal. Naast de maandelijkse uitvoeringen van Bachcantates organiseert het ensemble tweemaal per jaar zogenoemde ‘feestconcerten’. In de maand december wordt een groter werk van Bach (Magnificat/H-moll Messe/Weihnachtsoratorium/…) geprogrammeerd en in de maand voorafgaand aan Pasen wordt één van Bachs passieverhalen vertolkt. Het ensemble straalt een warme, vriendschappelijke, maar toch professionele sfeer uit. De verfrissende kijk op het enorme oeuvre van Bach weet muziekliefhebbers van heinde en verre te boeien. BachPlus heeft op die manier op korte tijd een plekje veroverd op de nationale en internationale barokke muziekscène.
BachPlus verenigt topmusici uit heel Europa, die bij diverse gerenommeerde ensembles en/of door eigen activiteiten en initiatieven een onontbeerlijke en waardevolle ervaring hebben opgebouwd inzake historische uitvoeringspraktijk. De musici willen zich bovenal terug laten verwonderen over het geniale, alles overstijgende oeuvre van Bach. Stichter en dirigent Bart Naessens maakt samen met zijn muzikanten de muziekkeuze. Ze proberen steeds zo dicht mogelijk bij de toenmalige musiceerpraktijken te blijven. Zo speelt het ensemble altijd op historische of op historisch model gebaseerde instrumenten.
[/av_textblock]
[/av_one_half]